การปรับพฤติกรรมเด็กออทิศติก

เรียบเรียงโดย อรวรานันท์ ทองพานเหล็ก
ในการดูแลเด็กออทิสติกถึงแม้จะรู้สึกเหน็ดเหนื่อย แต่ปัญหาก็จัดว่ายังจัดการได้ไม่ยากนัก เช่น ไม่พูด ไม่สื่อสาร อยู่ไม่นิ่ง ร้องให้เสียงดัง แต่เมื่อเด็กออทิสติกโตขึ้นปัญหาที่พบก็จะมีมากขึ้น ซึ่งผู้ปกครองจำเป็นต้องเตรียมป้องกันไว้ตั้งแต่เด็กยังเล็ก ผู้ปกครองมักพาลูกมาฝึกโดยเน้นให้ลูกเรียนรู้ทักษะวิชาการและเข้าโรงเรียนได้ โดยเน้นสอนเรื่องตัวอักษรและ ตัวเลขซึ่งเด็กบางรายจะจดจำตัวอักษรและตัวเลขได้ แต่ไม่มีการเรียนรู้และเข้าใจอย่างแท้จริง ฉะนั้นจะเป็นการเหมาะกว่า ถ้าหลักสูตรการฝึกเด็กออทิสติกตั้งแต่แรกเริ่มควรเน้นทักษะการช่วยเหลือตนเอง และทักษะทางสังคมก่อนที่เด็กจะเรียนรู้ทักษะทางวิชาการ
พฤติกรรมของเด็กออทิสติกออทิสติก เป็นความบกพร่องของพัฒนาการทางการสื่อความหมาย และภาษา สังคมพฤติกรรม อารมณ์และการเรียนรู้ อาการที่เห็นได้ชัด เช่น การมีพฤติกรรมแปลกๆ ทำอะไร ซ้ำๆไม่รู้ร้อนรู้หนาว ไม่รู้จักการช่วยเหลือตนเองให้พ้นอันตราย มีปัญหาในด้านการกิน ด้านภาษาในการสื่อความหมาย อาจพูดซ้ำๆใช้คำสลับที่ พูดจาเลียนแบบ แต่บางคนมี ความสามารถพิเศษในบางเรื่อง เช่น การคิดคำนวณ การวาดรูป ดนตรี
สาเหตุที่ทำให้เกิดพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมของเด็กออทิสติกสิ่งแวดล้อม เช่น อุณหภูมิที่ร้อนหรือหนาวจนเกินไป ทำให้เด็กส่งเสียงงอแง เด็กบางคนพอเข้าไปในห้องเรียนที่มีอุณหภูมิที่ตนไม่เคยชิน ก็จะอยู่นิ่งไม่ได้เลย ในขณะที่ห้องเรียนเก่าสามารถอยู่นิ่งได้ความเจ็บป่วย อาจเป็นความเจ็บป่วยของเด็กหรือผลจากการใช้ยา เช่น เด็กที่ตบหัวหรือทุบหูตัวเองบ่อยๆนั้น อาจเกิดจากเด็กมีอาการปวดหัวหรือหู หรือบางทีที่เด็กหงุดหงิดง่ายอาจเป็นเพราะเด็กมีอาการปวดท้องการกระตุ้นตนเอง คือ ลักษณะอาการที่เด็กทำอะไรซ้ำๆ ซากๆเป็นเวลานาน เช่น โยกตัวสะบัดมือ กลิ้งของเล่นไปมา อาจเกิดกระบวนการทำงานของร่างกายที่ไม่สัมพันธ์กัน ซึ่งต้องใช้วิธีการทางด้านกิจกรรมบำบัด และการกระตุ้นประสาทสัมผัสการรับรู้เข้าช่วยการเรียกร้องความสนใจ คือ เด็กจะแสดงพฤติกรรมนั้นซ้ำ หากได้รับการตอบสนองต่อผู้อื่น เช่น เด็กไม่อยากทานข้าวเอง จึงกัดมือของตนเองแล้วผู้ปกครองเข้ามาห้ามมากอด และป้อนข้าวให้เด็ก เมื่อถึงเวลาทางข้าวครั้งต่อไปเด็กก็จะทำพฤติกรรมดังกล่าวความต้องการหลีกหนี คือ เด็กจะเลือกทำพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์เพื่อหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่ตนเองไม่ชอบ เช่น เด็กทราบว่าเมื่อทานข้าวเสร็จเด็กจะต้องเก็บจาน และทำความสะอาดโต๊ะ เด็กจะทำจานแตกเพื่อหลีกเลี่ยงการทำงาน จึงต้องฝึกให้เด็กมีความรับผิดชอบต่อการกระทำของตนเองการได้รับการฝึกมากเกินไป ซึ่งการฝึกให้เด็กทำกิจกรรมต่างๆ ต้องคำนึงถึงความสามารถของเด็กรวมถึงสุขภาพจิตของเด็กด้วย มีความอดทนและยึดหยุ่นได้แค่ไหน เด็กอาจมีพฤติกรรมต่อต้าน ขัดขืน โวยวายและอาละวาด หากให้กิจกรรมที่ไม่เหมาะสมและ นานจนเกินไป
ตัวอย่างพฤติกรรมของเด็กออทิสติกที่ควรได้รับการแก้ไข- การกรีดร้อง- พฤติกรรมก้าวร้าว เช่น ตี ชก ต่อย กัด ผลัก เตะ ดึงผมผู้อื่น- พฤติกรรมการกระตุ้นตนเอง- การไม่อยู่นิ่ง- การแยกตัว- การตกใจมากหรือหวาดกลัวมากเมื่อมองเห็นวัตถุบางอย่าง- การเล่นของเล่นตามลำพัง การเข้าสังคม- การไม่สบตา- พฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมในห้างสรรพสินค้าหรือในภัตตาคาร- การตกใจเมื่อได้ยินเสียงบางอย่าง
เทคนิคการแก้ไขพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมของเด็กออทิสติก วิธีการปรับพฤติกรรมมีเป้าหมาย 3 เรื่อง คือ1. ลดพฤติกรรมที่เป็นปัญหา2. ส่งเสริมพฤติกรรมที่เหมาะสม3. สร้างพฤติกรรมใหม่
วิธีที่ใช้ในการปรับพฤติกรรมการจับทำหรือจับให้หยุดเป็นเทคนิคที่ใช้ในการสร้างพฤติกรรมใหม่หรือหยุดพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ใช้วิธีการช่วยเหลือใดๆก็ได้ที่ช่วยให้เด็กทำกิจกรรมได้ง่ายขึ้น เช่น จับมือไม่ให้รื้อของจับมือจับช้อนกินข้าว และลดการช่วยเหลือลงเรื่อยๆจนเด็กสามารถทำได้ด้วยตนเองการให้รางวัลเป็นเทคนิคที่ใช้เพื่อให้เด็กทำพฤติกรรมที่เราต้องการมากขึ้น โดยการใช้สิ่งของที่เด็กชอบหลังจากเด็กมีพฤติกรรมที่พึงประสงค์ หรือทำกิจกรรมที่มอบหมายให้เสร็จ อาจเป็นขนมของเล่น คำชมเชย การแสดงความรัก โดยการกอด หอมแก้ม ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับรางวัลที่เด็กชอบ แต่ต้องระวังการติดเป็นเงื่อนไข ต้องป้องกันโดยค่อยๆถอดถอนรางวัลและงดให้เมื่อ พฤติกรรมที่พึงประสงค์นั้นคงที่การเพิ่มสิ่งเร้าเป็นเทคนิคที่ใช้เพื่อเพิ่มพฤติกรรมที่ต้องการ โดยการเพิ่มสิ่งเร้าให้น่าสนใจใช้รูปแบบการกระตุ้นที่หลากหลาย เช่น การเรียกชื่อเด็กอาจใช้เสียงดัง ใช้เสียงเพลงประกอบแต่ต้องระวังว่าเด็กอาจเคยชินกับการตอบสนองต่อเสียงดัง ต้องค่อยๆลดลงเสียงให้อยู่ในระดับปกติการไม่สนใจเป็นเทคนิคที่ใช้เพื่อลดพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม โดยเพิกถอนต่อพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ เช่น เด็กนอนดิ้นกับพื้นเมื่ออยากได้ของเล่นที่ไม่มีประโยชน์ ให้เดินหนีและมองความปลอดภัยให้เด็กอยู่ห่างๆอย่าให้เด็กรู้ตัว วิธีนี้ผู้ฝึกต้องใจเย็นใช้ความอดทนสูง และใช้การเพิกเฉยต่อพฤติกรรมที่เป็นอันตราย ไม่ได้การเบี่ยงเบนความสนใจ เป็นเทคนิคเพื่อใช้ลดพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ โดยการหาสิ่งที่น่าสนใจมากกว่ามาให้เด็กทำและมีสิ่งเร้าที่น่าสนใจหลายๆอย่างให้เด็กได้เลือกการปรับพฤติกรรมในเด็กออทิสติก เป็นกระบวนการที่มีประโยชน์ทั้งด้านพัฒนาการและแก้ไขพฤติกรรมที่เป็นปัญหา รวมถึงเป็นการเตรียมให้เด็กมีความพร้อมที่จะเป็นส่วนหนึ่งของสังคม ในด้านต่างๆ ความรู้พื้นฐานที่จำเป็นคือ เรื่องเทคนิคพฤติกรรมศาสตร์ความเข้าใจอาการและวิธีการเรียนรู้ของเด็กออทิสติก นอกจากความรู้ความเข้าใจแล้วสิ่งที่ขาดไม่ได้ในการปฏิบัติคือ บรรยากาศ อารมณ์ความรู้สึกต้องดี ดึงเด็กออกมาจากโลกของตัวเอง สื่อให้เด็กรับรู้ถึงความสุขที่มีอยู่ในสังคม
้
เอกสารอ้างอิง
ปริศนา สันคำ และคณะ.ปรับพฤติกรรมเด็กออทิสติกอย่างไรดี.รุจา เจนวีระนนท์ .การปรับพฤติกรรม.นายแพทย์ทวีศักดิ์ สิริรัตน์เรขา . เรียนรู้และเข้าใจเด็กออทิสติก.
และที่มาจาก :http://www.specialed-center1.com